Zaragozak prestaketa-lanak egiten ari da datorren ostiraletik, urriaren 31tik, azaroaren 9ra arte, ‘ChistorRuta’ekimen gastronomiko aitzindariaz gozatzeko. Aragoiko hiriburuko ia hogeita hamar taberna eta jatetxek parte hartuko duten tapen ibilbide bat, Reyno Gourmet kalitate-zigiluaren babespean dagoen Nafarroako Txistorra AGBrenbalioa nabarmenduz.
Aurkezpen-ekitaldia atzo izan zen Zaragozako eta Probintziako Kafe eta Tabernen Elkartearen egoitzan, eta bertara joan ziren Alberto Jiménez, ‘Nafarroako Txistorra AGB’-ko presidentea, eta Ana Irurita, AGBko idazkaria. Haiekin batera izan ziren, halaber, elkarte zaragozarraren presidentea, José María Marteles, eta idazkaria, Luis Femia, bertaratutako publikoari ekimenaren berri emateko, besteak beste, parte-hartzaileei, ekoizle-enpresei eta komunikabideei.
Ekitaldian, Alberto Jiménezek, ‘Nafarroako Txistorra AGB’-ko presidenteak, pozik agertu zen “gure produkturik bereizgarrienetako baten, Nafarroako Txistorraren, kalitatea Zaragozako herritarrengana hurbildu ahal izateagatik” eta “Zaragozako ostalaritzarekin aritzea modurik onena dela Nafarroako sukaldaritzako harribitxi hau jendeari ezagutarazteko, guztiei gustatzen baitzaie” nabarmendu zuen.
Horrez gain, eskerrak eman zizkien “taberna eta jatetxeen harrera onagatik eta ‘ChistorRuta’ honek hamar egun hauetan arrakasta handia izan dezan opa izanagatik”.
Bestalde, Zaragozako eta Probintziako Kafe eta Tabernen Elkarteko presidenteak, José María Martelesek, “‘ChistorRuta’ ekimenaren lehen edizio honetan Zaragozako ostalaritzaren inplikazioa” azpimarratu zuen. “Bertan, gure bizilagunen nekazaritzako elikagaien kalitatezko produkturik ezagunenetarikoarekin egindako pintxoen bertsioak eskainiko dira, sukaldaritza-eskaintza zabaltzeko eta gure hiriari dinamismoa emateko”.
Horretarako, hasieratik Nafarroarekin inplikazio gastronomiko handia izan duen José Ignacio Acironek, Gayarre jatetxeko sukaldariak, Nafarroan hain errotuta dagoen produktu honekin egindako hiru tapa prestatu zituen. Lehenik, modu tradizionalean; gero, Nafarroako Txistorrarekin egindako kroketa batekin; eta, azkenik, Nafarroako Txistorraren brick pastan eta gazta-kremarekin. Hirurak Nafarroako J.D. Ardoarekin batera. Izan ere, sukaldariak gogorarazi zuenez, “duela 30 urte baino gehiagotik Gayarre jatetxean Nafarroako Txistorra zerbitzatzen dugu gosegarrian, eta gure bezeroek eskatuta mantentzen dugu”.
Gainera, Nafarroako Txistorrak ekimen honekin batera produktu nafar honen kalitateari eta egungo berriei buruzko informazio zehatza aurkitu daitekeen webgune berria estreinatu du (https://chistorranavarra.es/).
Zaporea eta kalitatea dauzkan ibilbidea
Hamar egunez, parte hartzen duten taberna eta jatetxeek benetako ‘Nafarroako Txistorra AGB’-arekin egindako pintxo esklusiboa eskainiko diote publikoari. Ibilbide-formatuak herritarrak ia hogeita hamar establezimendu horiek bisitatzera eta jatorrizko sorkuntzak dastatzera gonbidatuko ditu, kalitate eta zaporearen berme osoz.
Hala, ‘ChistorRuta’, 2030 Agendaren sustapenaren esparruan Zaragozan lehen aldiz ospatzen dena, Nafarroako produktu kalitatea aragoiar kontsumitzaileengana hurbiltzea eta tokiko ostalaritzan haren kontsumoa sustatzea du helburu.
Lehen edizio honetan parte hartzen duten establezimenduak honako hauek dira:
- La Pata Negra, Azoque kalea, 37.
- Casa Pascualillo, Libertad kalea, 5.
- Casa Arriazu Tasca, Antonio Gil kalea.
- Teniente Peseta, Francisco Vitoria kalea, 26.
- Varelavieja, Ponciano Ponzano kalea, 10.
- El Balcón del Tubo, Estébanes kalea, 7.
- ¡A Tope!, Heroísmo kalea, 46.
- La Gerencia del Tubo, Cinegio kalea, 3.
- El Corral de la Delfina, Cuatro de Agosto kalea, 18.
- Eleku Pinchos, León XII kalea, 1, 3.
- La Republicana, Casto Méndez Núñez kalea, 38.
- Restaurante La Alfranca, La Alfranca kalea, 7. (Pastriz)
- Taberna Amy, Cinegio kalea, 1.
- Bar Baldo, Mina pasealekua, 5.
- Restaurante Guetaria, Santa Joaquina de Vedruna kalea, 10.
- Restaurante Azoque, Marqués de Casa Jiménez kalea, 6.
- Restaurante Casa Iac, Mártires kalea, 12.
- Restaurante Candelas, Maestro Mingote kalea, 3.
- Cafetería Caballo Blanco, San Miguel kalea, 51.
- Antilla Centro, Don Hernando de Aragón kalea, 1.
- Antilla Gómez Laguna, Gómez Laguna etorbidea, 25.
- Boulevardier, Francisco de Vitoria kalea, 25.
- San Petesburgo, San Antonio María Claret kalea, 47.
- Palomeque, Agustín Palomeque kalea, 11.
- Viejo Roble, Orión kalea, 6.
- Bandido, Manuel Lasala kalea, 22.
- Mas Torres, Francisco de Vitoria kalea, 19.
Ekimen hau, ‘Nafarroako Txistorra AGB’-k sustatua, Zaragozako eta Probintziako Kafe eta Tabernen Elkartearen lankidetzarekin eta Nafarroako Gobernuaren eta Landa Garapeneko Europako Nekazaritza Funtsaren babesarekin gauzatu da.
‘Nafarroako Txistorra AGB’-aren historia
Nafarroako Txistorra / Chistorra de Navarra / Txistorra de Navarra Adierazpen Geografiko Babestua Europar Batasunaren erregistro ofizialean 2024ko urrian inskribatu zen. Horrela, Reyno Gourmet kalitate-zigiluaren babespean kalitate bereiztuko marken artean kokatzen da. Horrela, aitorpen honek produktu nafarraren kalitatea bermatzen du, bere izena imitazioen aurrean babesten du eta bere jatorria, zaporea eta ezaugarri bereziak egiaztatzen ditu.
2006. urtera jo behar da atzera, Nafarroako Harakinen Elkarteak lehen aldiz ‘Nafarroako Txistorra Lehiaketa / Concurso Navarro de Txistorra’ antolatu zuenean, Nafarroako Txistorraren Jaiaren testuinguruan. Urte berean kalitate-markaren lehen saiakera egin zen, baina ez zuen aurrera egin. 2019. urtera arte itxaron behar izan zen sektoreak prozesua berriz abiatu zuen arte; INTIA erakunde publikoaren laguntzarekin berraktibatu zen dagoeneko sortuta zegoen elkartea, txistorra ekoizten zuten Nafarroako enpresa nagusiek eta harakinen gremioak osatua, harategiak ordezkatuz.
2021ean, ‘Nafarroako Txistorra’ marka kolektiboa erregistratu zen, eta markaren erabilera-arauak ezarri ziren. Urtebete geroago, 2022an, elkarteak Adierazpen Geografiko Babestuaren baldintza-agiria onartu zuen eta AGB izendapena lortzeko eskaera aurkeztu zuen Landa Garapen eta Ingurumen Departamentuan.
‘Nafarroako Txistorra’-ren ezaugarriak
‘Nafarroako Txistorra’, ‘Chistorra de Navarra’ edo ‘Txistorra de Navarra’ izenpean sailkatzen dira Ekoizpen Industrien Erregistroan inskribatutako instalazioetan eta Nafarroako lurralde mugatuan ekoizten eta etiketatzen diren txistorrak. Horrenbestez, berme-etiketa daramaten txistorrak bakarrik dira ‘Nafarroako Txistorra Adierazpen Geografiko Babestuak’ ziurtatutakoak.
Txistorra hau txerri-haragi eta koipe kalitate handikoarekin artisau-moduan egiten da; gatza, piperrautsa eta baratxuria gehitzen zaizkio, ardi-heste naturaletan edo kolageno jangarrizko estalkietan sartzen da, eta gutxienez bi eguneko heltze-prozesu labur bati lotzen zaio. Aukeran, baldintza-agirian jasotako beste osagai batzuk ere gehitu daitezke.
Haragi-deribatu bat da, kalitate handiko txerri-haragi eta -koipea erabiliz eskuz egina, gatzarekin, piperrautsarekin eta baratxuriarekin xehatua eta ontzutua, arkume-tripa naturalean edo kolageno jangarriaren bilgarrian galkatua, eta gutxienez bi eguneko heltze-prozesu laburra jasatuz. Aukeran, baldintza-agirian onartutako beste osagai batzuk gehitu daitezke.
Itxura zilindrikoa eta mehea du, 17 eta 25 milimetro arteko diametroarekin, eta piperrautsak ematen dion kolore gorrizta uniformea dauka. Produktu hau estu lotuta dago Nafarroako Foru Erkidegoarekin, txistorrari buruz hitz egiten denean, beti ‘nafarra’ izenarekin batera agertuz. Gaur egun, ‘Nafarroako Txistorra AGB’-aren baitan 13 enpresa atxikita daude: Navarra Embutidos, Argal, Leframa, Arrieta, Hortanco Embutidos, Galar Foods, Goikoa, Embutidos Arbizu y las carncierias Arilla, Esarte, Iriguibel, Javier eta Topero.
